Ga naar de inhoud

#Waarzeggers

Zó herkennen jouw leerlingen betrouwbaar nieuws.

Met #Waarzeggers leren jouw leerlingen (groep 6-8) over journalistiek en de mechanismen van online informatiemanipulatie. Leerlingen krijgen een kijkje in de keuken van de journalistiek en leren omgaan met desinformatie op social media.

Gebruik de werkvormen die je in de klas kunt behandelen. Of geef de speciale Razende Redactie Reporters les waarbij de klas wordt omgetoverd tot dynamische nieuwsredactie en leerlingen samenwerken als journalisten.

De Razende Redactie Reporters

Tijdens deze les wordt de klas omgebouwd tot een dynamische nieuwsredactie waar leerlingen samenwerken als journalisten. Iedere themaredactie werkt aan een artikel over wat zich op school of in de buurt heeft afgespeeld. Dit doen de leerlingen aan de hand van de 5w’s en h (wie, wat, waar, waarom, wanneer en hoe). In de artikelen moeten ze fouten maken die door de eindredactie ontdekt moeten worden. Het is een samenwerkingsspel waarin er wordt gefocust op journalistiek, samenwerking, verhaalopbouw, interviewen en bronnenonderzoek.

15 verschillende werkvormen

Verschillende werkvormen waarmee leerlingen klassikaal of individueel aan de slag gaan met het fenomeen nieuws en de betrouwbaarheid hiervan. Deze gebruik je in combinatie met nieuwsberichten, polls, quizvragen en video's die zo vaak mogelijk gekoppeld zijn aan actuele onderwerpen. Bij werkvormen kun je denken aan een socratisch gesprek, fotodetective, het onderzoeken van de journalistieke code of een stripverhaal maken over het werk van een journalist.

  • Waar of niet waar?
  • Jouw keuze of die van een ander?
  • Voelen of denken?
  • Vinden of vragen?

Kies een
werkvorm

  • Denkfabriek
  • Check het zelf
  • Fotodetective
  • Kraak de code
  • En nog 11 andere werkvormen

Kies een
artikel

  • Gebruik een artikel uit de handleiding van de werkvorm.
  • Of kies zelf iets uit het artikelenoverzicht op De Dag Vandaag.

Aan de slag met de klas!

  • Start wanneer jij wilt.
  • Iedere woensdag een actueel artikel op De Dag Vandaag gekoppeld aan een werkvorm.

Lesopzet van de 15 werkvormen

Werkvormen

Het lespakket bevat verschillende werkvormen waarmee leerlingen klassikaal of individueel aan de slag gaan met het fenomeen nieuws en de betrouwbaarheid hiervan. Deze gebruik je in combinatie met nieuwsberichten, polls, quizvragen en video's die zo vaak mogelijk gekoppeld zijn aan actuele onderwerpen. Bij werkvormen kun je denken aan een socratisch gesprek, fotodetective, het onderzoeken van de journalistieke code of een stripverhaal maken over het werk van een journalist.

Handleiding, werkblad en slides

Elke werkvorm bevat een handleiding voor de leerkracht en bij sommige werkvormen is ook een werkblad beschikbaar voor de leerlingen. In de handleiding staat een korte toelichting op de inhoud, didactische aanpak en de slides. De slides zijn gemaakt voor ondersteuning bij de instructie in de vorm van beeld, geluid en tekst en zijn beschikbaar op LessonUp en Gynzy.

Explainers

Bij sommige werkvormen horen zogeheten explainers (Vraag & Antwoord). Dit zijn korte video's waarin experts een vraag beantwoorden over een journalistiek onderwerp. Hieronder stellen we deze experts aan je voor.

Marieke Kuypers

Marieke Kuypers is journalist en social media-specialist. Ze is een groot fan van TikTok. Haar TikTok-video's over nepnieuws zijn honderdduizenden keren bekeken. Ook op YouTube maakt ze video's over nepnieuws. Dit doet ze voor het tv-programma Pointer.

Thomas Bruning

Thomas Bruning werkt als algemeen secretaris bij de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). Een van de belangrijkste taken van de NVJ is het bewaken van de persvrijheid, dus zorgen dat journalisten in Nederland goed hun werk kunnen doen.

Stephan Komduur

Stephan Komduur is sinds 2018 te horen als presentator op NPO Radio 1. In 2022 kreeg hij de Philip Boemendal Prijs voor het grootste journalistieke presentatietalent van het jaar. Komduur is onder andere presentator van de programma's Vroeg! en De Nieuws BV.

Uitgangspunten

#Waarzeggers opereert op het snijvlak van onderwijs en journalistiek. Op De Dag Vandaag, het journalistieke platform van FutureNL waarmee iedere dag 125.000 leerlingen in het basisonderwijs worden bereikt, koppelen we de actualiteit aan lesmateriaal – en geven daarmee urgentie aan het thema.

Over #Waarzeggers

De journalistiek controleert de machthebbers en houdt de democratie in balans. Journalisten vertellen wat er in de wereld gebeurt. Het zijn de waarzeggers van de moderne tijd. Ze kijken niet in een glazen bol, maar gebruiken hun eigen instrumenten: van microfoon en pen tot camera en data. Ze voorspellen niet de toekomst, maar proberen de waarheid zo goed mogelijk weer te geven. Een waarheid die zich laat beschrijven aan de hand van feiten, want voor de journalist zijn feiten heilig. Gewapend met hun ambachtelijke vaardigheden, beroepscodes en vrijheid van meningsuiting claimen ze hun rol in de democratie.

Nepnieuws en desinformatie

Tegelijkertijd zijn nepnieuws en desinformatie aan de orde van de dag. We leven in een wereld die in toenemende mate wordt gedomineerd door clickbait, social media en algoritmes. Het zijn ontwikkelingen die het gedrag van kinderen bewust en onbewust beïnvloeden en die bijdragen aan toenemende polarisatie en afnemend onderling begrip.

Betrouwbaar nieuws herkennen

Over dit vraagstuk gaat het project #Waarzeggers. Via het online platform De Dag Vandaag willen we leerlingen uit de bovenbouw van het basisonderwijs leren hoe ze betrouwbaar nieuws kunnen herkennen. Vanaf maart 2023 maken we via lesmateriaal, artikelen, explainers en vlogs basisschoolleerlingen van groep 6,7 en 8 vertrouwd met het werk van journalisten en leren we ze strategieën om de mechanismen van online informatiemanipulatie te kunnen herkennen en ermee om te gaan.

Kijkje in de keuken

Wat is waarheid? Wat is nieuws eigenlijk? Welke rol spelen algoritmes? Hoe herken je betrouwbaar nieuws? En elke rol spelen social media bij de verspreiding van desinformatie? De leerlingen krijgen een kijkje in de keuken van de journalist – en versterken op die manier hun digitale weerbaarheid op het gebied van online informatiemanipulatie.

Het project #Waarzeggers is een initiatief van De Dag Vandaag - onderdeel van FutureNL - en is mogelijk gemaakt door het SIDN Fonds.